Ryczałt za noclegi dla kierowcy – stan prawny

W zeszłym tygodniu (12 czerwca 2014) w 7-mio osobowym składzie Sąd Najwyższy (SN) wydał bardzo ciekawą uchwałę dotyczącą kierowców międzynarodowych . Uchwała dotyczyła zagadnienia, czy spanie kierowcy w kabinie samochodu, stanowi zapewnienie mu, przez pracodawcę, bezpłatnego noclegu. W przypadku negatywnej odpowiedzi na to pytanie, pracodawca powinien zapewnić pokrycie kosztów hotelu dla swojego pracownika, a jeśli kierowca nie przedstawi rachunku powinien , wypłacić  ryczałt za noclegi dla kierowców zwany ryczałtem hotelowym.
Zanim przejdziemy do odpowiedzi na to pytanie, zobaczmy jak do tej pory wyglądało wynagrodzenie kierowcy samochodu ciężarowego który odbywa podróże zagraniczne.
1. Podstawa: wynagrodzenie podstawowe, wynikające z umowy o pracę. Zazwyczaj wynoszące minimalną krajową. Bądźmy szczerzy – to opodatkowane i oZUSowane grosze, które pracodawca płaci, bo nie ma innego wyjścia.
2. Diety: pracownikowi odbywającemu podróż służbową (krajową lub zagraniczną) należą się diety, (na podstawie ustawy o czasie pracy kierowców, zaś ich wysokość reguluje odpowiednie rozporządzenie). Diety powinny stanowić, jak sama nazwa wskazuje, pokrycie kosztów wyżywienia kierowcy w czasie podróży. W rzeczywistości jednak, diety stanowią główny składnik wynagrodzenia kierowców. Dlaczego? Bo są nieopodatkowane i nie odprowadza się od nich składek ubezpieczeniowych. Z tego powodu, kierowca międzynarodowy, mimo tego, że łączny jego zarobek wynosi nierzadko więcej niż średnia krajowa, może liczyć tylko na minimalną emeryturę.
Zgodnie z najnowszą uchwałą SN, do struktury wynagrodzenia kierowców TIR’ów należy dodać trzeci obowiązkowy punkt:
3. Ryczałt za noclegi dla kierowców.

Na czym taki ryczałt za noclegi polega?

Kierowcy, tak samo jak każdemu pracownikowi należy się odpowiedni odpoczynek we właściwych warunkach. Pracodawca jest zmuszony do dbania o swojego pracownika. Powinien zapewnić mu bezpłatne miejsce do spania, a jeśli tego nie zrobi, opłacić mu miejsce hotelowe na podstawie przedstawionego rachunku (do pewnej maksymalnej wysokości, oczywiście, na 5 gwiazdek nie ma co liczyć). Jeśli kierowca nie przedstawi pracodawcy rachunku za nocleg w hotelu, pracodawca ma obowiązek wypłacić mu ryczałt w wysokości 25% maksymalnej dozwolonej stawki hotelowej w danym kraju.
Dotychczas przyjmowano, że kabina samochodu ciężarowego kierowcy, wyposażona w miejsce do spania spełnia wymogi zapewnienia bezpłatnego noclegu i ryczałty dla kierowców tirów się nie należą.
Ryczałt noclegowy, tak!
Najnowsza uchwała 7 sędziów SN wywraca to myślenie do góry nogami! SN uważa, że spanie w kabinie samochodu w XXI wieku nie spełnia standardów potrzebnych do odpowiedniego wypoczynku i nie można tego porównać ze spaniem w hotelu. Całkiem słusznie zresztą.
Skutki tej uchwały z pewnością okażą się poważne. Trudno uwierzyć, by pracodawcy mieli od tej pory fundować kierowcom miejsce w hotelach, wobec czego ryczałty hotelowe staną się pewnie stałym elementem wynagrodzenia kierowców obok podstawy i diety.

Ryczałt dla kierowców tirów – aż 3 lata wstecz!

Kierowca ma prawo domagać się od swojego pracodawcy wypłat zaległych ryczałtów noclegowych do 3 lat wstecz. Kwoty w wielu przypadkach mogą dochodzić do 100 tysięcy złotych (jest to przybliżone wyliczenie dla kierowcy spędzającego 5 noclegów w samochodzie tygodniowo, na trasie do Włoch czy Francji).

Stanowisko Głównego Inspektora Pracy w sprawie ryczałtów za noclegi kierowców

Trzeba tutaj przypomnieć , że prawie rok wcześniej w sprawie ryczałtów za noclegi dla kierowców wypowiedział się Główny Inspektor Pracy i bardzo chętnie powołują się na niego przewoźnicy.

Kierowcy samochodu ciężarowego, który wykorzystuje odpoczynek dzienny i skrócony odpoczynek tygodniowy w warunkach wskazanych w art. 8 pkt 8 rozporządzenia 561/2006 WE lub odpoczynek dobowy w warunkach wskazanych w art. 14 ustawy o czasie pracy kierowców, co do zasady nie przysługuje ryczałt za nocleg wynikający z rozporządzenia z 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej. W sytuacji, gdy pracownik zakwestionuje zapewnienie mu odpowiednich warunków, sprawa ma charakter sporny, a organem właściwym do rozstrzygnięcia jest sąd.

W obliczu orzeczenia SN – Stanowisko GIP wydaje się nieaktualne i to bardzo dobra wiadomość dla kierowców.
Nasza kancelaria z całą pewnością będzie przyglądała się rozwojowi sytuacji.

Więcej w związku z prawem pracy przeczytasz w:
Nowelizacja kodeksu pracy 2016