Ponad pół miliona zakażeń szpitalnych w Polsce rocznie!

Ponad pół miliona zakażeń szpitalnych w Polsce rocznie!

Niniejszy wpis na naszym blogu będzie nieco przytłaczający. Prawda jest taka, że kiedy poznaliśmy dane które są przyczyną tego wpisu sami nie mogliśmy od razu uwierzyć, że chociaż część tego może być prawdą. Jest. Niestety.

Co to zakażenie wewnątrzszpitalne?

Czym jest zakażenie szpitalne? Mocno upraszczając sprawę, jeśli podczas hospitalizacji zostałeś zarażony czymś, czego wcześniej nie miałeś, jakąś bakterią czy wirusem, wtedy mamy do czynienia z zakażeniem szpitalnym. Oczywiście sprawa nie jest taka prosta, często do definicji zakażenia szpitalnego dorzuca się element czasu pojawienia się objawów danej choroby, czasem jest to 72 godzin od wyjścia ze szpitala, czasem mniej, czasem więcej. Prawda jest taka, że w zależności od rodzaju bakterii czy wirusa, czas ten może wynosić nawet kilka lat, a te godziny podawane w definicjach ułatwiają tylko kwestie dowodowe: to jest czy zostaliśmy zakażeni w szpitalu czy już poza nim.

Brak statystyk dotyczących zakażeń szpitalnych

Postanowiliśmy poszukać danych dotyczących zakażeń szpitalnych w Polsce. W końcu, problem ten wydaje się być dosyć poważny, od wielu lat regularnie pojawia się w mediach. Muszą być jakieś ogólne statystyki dotyczące ilości zakażeń szpitalnych w całej Polsce. Prawda? Właśnie, że nie. Okazuje się, że statystki tego typu nie są prowadzone.

Przytaczamy część odpowiedzi na interpelację (zapytanie) poselską dotyczącą właśnie tego tematu, tzn. do ilu zakażeń szpitalnych rzeczywiście dochodzi w Polsce?

„Szczegółowe dane na temat występowania zakażeń szpitalnych są przydatne bowiem najbardziej na poziomie placówki, która udziela świadczeń zdrowotnych, co umożliwia podejmowanie natychmiastowych działań zapobiegawczych.” (całość odpowiedzi na interpelację, można znaleźć tutaj: http://orka2.sejm.gov.pl/IZ6.nsf/main/67A427C4 )

Co to oznacza po ludzku? Oznacza to, że nie udziela się bezpośredniej odpowiedzi na zadane pytanie, tylko leje wodę: statystyk ogólnych nie ma bo są niepotrzebne, potrzebne są jedynie statystyki lokalne. Oczywista bzdura. Bez ogólnych statystyk, nie widzimy skali problemu, a bez zobaczeni skali problemu nie można podjąć odpowiednich działań. To zachowanie przypomina osobę która nie idzie przebadać się do lekarza, ponieważ boi się, że być może okaże się, że jest chora. To chowanie głowy w piasek!

Prawdziwa ilość zakażeń szpitalnych w Polsce

Widząc, że nie ma co liczyć na oficjalne statystyki, postanowiliśmy dokonać choć przybliżonych szacunków dotyczących tego, ile zakażeń wewnątrzszpitalnych w Polsce występuje.

Pierwszą potrzebną informacją, jest średni odsetek osób hospitalizowanych w Polsce, które ulegają zakażeniom szpitalnym. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) ilość zakażeń szpitalnych w krajach europejskich wynosi między 5 a 10% wszystkich osób hospitalizowanych. Jeśli w jakimś kraju dane statystyczne są  niższe, nie oznacza to wcale, że jego standardy leczenia są wyższe, lecz że nie przykłada się dużej wagi do wykrywania zakażeń szpitalnych (przypomnijmy, że w Polsce tych statystyk w ogóle nie ma, o czym to świadczy?). Na potrzeby naszych oszacowań, przyjmijmy na początek, że w Polsce obowiązują średnie standardy leczenia i do zakażeń szpitalnych dochodzi w 7,5% przypadków wszystkich hospitalizacji.

Kolejną istotną informacją jest ogólna liczba osób hospitalizowanych w Polsce. Przytoczymy tutaj dane z Raportu Stanu Zdrowia z 2012 roku, które mówią, że w 2010 roku miało miejsce 7 486 820 hospitalizacji. Dane z przed 5 lat, ale nie sądzimy, aby bardzo miały się różnić od obecnych statystyk (których zresztą jeszcze nie zebrano).

Teraz prosta operacja arytmetyczna, mnożymy 7 486 820 x 7,5% co daje wynik = 561 511 osób zakażonych.

Zaraz? Ponad pół miliona osób zakażonych w szpitalach rocznie? Coś tutaj wydaje się nie w  porządku. Ale liczby nie kłamią. Przyjmijmy więc, że w Polsce obowiązują bardzo wysokie standardy higieny w szpitalach i do zakażeń dochodzi tylko w 5% przypadków. Dalej daje to olbrzymią liczbę 374 341 czyli prawie czterysta tysięcy zakażeń. W przypadku 10% zakażeń liczba ta będzie wynosiła już 748 682 zakażenia, czyli trzy czwarte miliona.

Która z powyższych liczb jest najbardziej prawdopodobna? Ciężko uwierzyć, że w naszym kraju mamy najwyższe standardy czystości na oddziałach, więc  5% zakażeń wydaje się mało prawdopodobne. Nie możemy również wykluczyć, że zakażeń jest więcej niż 10%, gdyż nasze władze nie chcą podać prawidłowej liczby. Najbezpieczniej będzie szacować, że rocznie dochodzi w Polsce do pół miliona zakażeń szpitalnych, to i tak ogromna liczba.

Rozkład zakażeń szpitalnych w Polsce

Według danych z 2006 roku, spośród tych szacunkowych 500 tysięcy zakażeń, większość stanowiły zakażenia miejsca operowanego (34,1%), szpitalne zapalenia płuc (27,5%) oraz zakażenia układu moczowego (18,8%). By lepiej zobrazować skalę, podkreślmy, że oznacza to, że do zakażeń dochodzi podczas niemal 200 tysięcy operacji rocznie!

Kto jest najbardziej zagrożony zakażeniem szpitalnym?

Należy zwrócić uwagę, że na różnych oddziałach, występuje różne ryzyko zakażenia. Najczęściej do stwierdzenia zakażeń dochodzi na oddziałach anestezjologii i intensywnej terapii.

Na największe ryzyko zarażeni są pacjenci (według raportu Monitorowanie zakażeń szpitalnych):hospitalizowani w oddziałach intensywnej opieki medycznej, poddani procedurom diagnostycznym, inwazyjnym formom leczenia, osoby z centralnym wkłuciem, dializowane,  cewnikowane, pacjenci ze skrajnych grup wiekowych (powyżej 65 roku życia, poniżej 1 roku życia), pacjenci obciążeni przewlekłymi schorzeniami (np. cukrzycą, niewydolnością układu krążenia lub układu oddechowego, chorobą nowotworową), chorzy z poważnymi zaburzeniami odporności (naturalnymi lub jatrogennymi np. leczeni immunosupresyjnie) oraz po urazach wielonarządowych lub rozległych oparzeniach.

Zakończenie

Na zakończenie trzeba powiedzieć jedno: powyższe dane przerażają. Być może, właśnie dlatego władze naszego kraju udają, że nie ma potrzeby  publikowania ogólnopolskich statystyk zakażeń szpitalnych. Gdyby ludzie dowiedzieli się, że ponad pół miliona pacjentów rocznie ulega zakażeniom w szpitalach zaczęliby domagać się zmian, a to wymagałoby poprawy standardów i nakładów finansowych.  Mamy nadzieję, że ten tekst dotrze do jak największej liczby odbiorców i być może, choć trochę zmieni świadomość społeczną dotyczącą zakażeń szpitalnych.

Lista najczęstszych zakażeń szpitalnych w Polsce

Skończymy trochę po łacinie, ponieważ podamy listę najczęstszych bakterii i wirusów infekujących pacjentów w polskich szpitalach.

Według raportu Monitorowanie zakażeń szpitalnych są to:

Najczęściej zakażenia szpitalne wywołują różne szczepy gronkowca złocistego (Staphylococcus  aureus) (35,3%), a ponadto: Pseudomonas aeruginosa (11,5%), Acinetobacter baumannii (8,6%), Klebsiella pneumoniae ESBL+ (5,8%) oraz szczepy Escherichia coli (5%). Szczególnie niebezpieczne są zakażenia metycylinoopornymi szczepami (MRSA), które stanowiły ponad 30% wszystkich wyhodowanych bakterii.

Poniższa tabela obrazuje jakie drobnoustroje najczęściej zakażają poszczególne układy:

Podczas pisania tego tekstu posługiwaliśmy się między innymi następującymi źródłami:

1. Monitorowanie zakażeń szpitalnych jako element procesu zarządzania ryzykiem. Streszczenia zawarte na stronie http://www.zakazenia.org.pl/
2. Monitorowanie zakażeń szpitalnych Sierocka A, Cianciara M. Prob. High Epidemiol 2010,91 (2), 323-328
3. Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Zdrowia – z upoważnienia ministra – na interpelację nr 20171 w sprawie sytuacji epidemiologicznej zakażeń szpitalnych w Polsce.

Sprawdź więcej informacji na:
120 tysięcy zł za zakażenie pacjenta gronkowcem złocistym
Gronkowiec Złocisty – Zakażenie i Objawy